„Małe dzieci – mały kłopot, duże dzieci – duży kłopot” – z tym powiedzeniem zgodzi się pewnie wielu rodziców, zwłaszcza niemogących dogadać się ze swoimi nastoletnimi dziećmi. Badania pokazują, że znalezienie wspólnego języka z nastolatkami jest szczególnie trudne dla rodzin… nie mówiących tym samym językiem.
Zaraz, zaraz – jak rodzina mogłaby nie mówić tym samym językiem? Okazuje się, że w takiej sytuacji znajdują się wielojęzyczne, najczęściej imigranckie rodziny, w których rodzice nie znają dobrze języka środowiska, a dzieci nie posługują się płynnie językiem rodziców. Najświeższe wyniki badań sugerują, że takie okoliczności negatywnie wpływają na zachowanie nastolatków!
Zależności pomiędzy tym, jak matki w rodzinach imigranckich rozmawiają z dziećmi, i zachowaniem tych ostatnich, zainteresowały prof. Thomasa Schofielda z Iowa State University. Razem ze swoim zespołem prof. Schofield przeprowadził dwa badania, w których udział wzięła pokaźna grupa ponad 800 amerykańskich piątoklasistów, mających meksykańskie korzenie. W badaniach podłużnych (polegających dokonywaniu na dwu- lub wielokrotnych pomiarów w określonym odstępie czasu) oceniano zarówno zachowanie matek – to, czy odnosiły się do dzieci z ciepłem czy ze srogością, jak i zachowanie dzieci – ich umiejętność samokontroli i skłonność do agresji.
Wyniki badań pokazały, że ciepłe, pełne miłości zachowania matek podnoszą samokontrolę i obniżają poziom agresji u ich dzieci, ale… tylko w rodzinach bardzo dobrze znających wspólny język! Surowe wychowanie natomiast obniżało umiejętność samokontroli i zwiększało skłonność do agresji tylko u nastolatków z rodzin nieposługujących się płynnie wspólnym językiem. Krótko mówiąc, brak wspólnego języka z rodzicami wpływał na zachowanie dzieci, budząc w nich agresję i obniżając samokontrolę, niezależnie od tego, jak były traktowane one przez matki.
Bariera językowa między dziećmi i rodzicami nie przeszkadza w prostej codziennej komunikacji, bywa jednak nie do pokonania w sytuacjach trudnych, na przykład w rozmowach o problemach młodzieży. – Nastolatki nieznające dobrze języka rodziców czują się nierozumiane i zamiast do rodziców zwracają się ze swoimi kłopotami do rówieśników – tłumaczy prof. Schofield. – Rozwiązanie tych rodzinnych problemów wydaje się proste – przyznaje kierownik opisywanych badań. – Wystarczy wspomóc imigrantów w nauce języka środowiska i wesprzeć ich dzieci w nauce języka domowego. Prof. Schofield sądzi, że choć pomysł jest sam w sobie prosty, jego realizacja może nie być taka łatwa. – Warto jednak spróbować. W samych Stanach Zjednoczonych ponad 16 milionów dzieci ma co najmniej jednego rodzica – imigranta, więc skala zjawiska jest ogromna – dodaje badacz.
Magdalena Łuniewska
Na podstawie: Schofield, T. J., Conger, R. D., Robins, R. W., Coltrane, S. and Parke, R. D. (2016), Mother–Adolescent Proficiency in a Common Language Facilitates Socialization Among Mexican-Origin Families. Journal of Research on Adolescence. doi: 10.1111/jora.12268
Serwis Wszystko o dwujęzyczności jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Uniwersytetu Waszawskiego. Utwór powstał w ramach zlecania przez Kancelarię Senatu zadań w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą w 2016 roku. Zezwala się na dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji, w tym informacji o stosowanej licencji, o posiadaczach praw oraz o zleceniu zadania publicznego przez Kancelarię Senatu oraz przyznaniu dotacji na jego wykonanie w 2016 r.”.
